De waarde van duurzame energie

 

Wat betekenen de stijgende energieprijzen voor jouw bedrijf? Over de gevolgen voor consumenten – met name energiearme huishoudens – en ondernemers is de afgelopen weken uitvoerig bericht. Ook andere spelers op de energiemarkt moeten flink incasseren. Vallen er dan alleen maar klappen, of valt er ook wat te winnen? Joost Berkvens, oprichter en financieel specialist van Odura, volgt de marktontwikkelingen op de voet en legt het uit.

 

Door: Joost Berkvens. Gepubliceerd op: 19 oktober 2021.

Na de grondstoffen- en transportkostencrisis hebben we nu ook een energieprijzencrisis te pakken. Wat we de afgelopen week hebben gezien is op zijn minst ongebruikelijk, en voor velen onverwacht en onwelkom: Consumenten komen in de problemen en de energie-intensieve industrie en landbouw kampen met dermate hoge prijzen dat marges op het eindproduct verdampen of zelfs negatief worden. Ook energiebedrijven wankelen. Het veelvoorkomende prijsbeleid, waarbij verkoopprijzen vooraf worden vastgelegd en de marges dus afhangen van de inkoopprijzen, brengt energieleveranciers nu aan de rand van de afgrond.

Figuur 1:   Prijsontwikkeling elektriciteit

 

Hoe erg is het dan? De gasprijs is vertienvoudigd (tot boven de 100 EUR/MWh!). De spotprijs voor elektriciteit lag afgelopen week met regelmaat boven de 300 EUR/MWh. De ENDEX power futures – een indicator voor prijzen in de toekomst – vertoonden de afgelopen week prijzen boven de 300 EUR/MWh voor het eerste kwartaal van 2023, terwijl de prijzen voor heel 2022 tot boven de 200 EUR/MWh stegen. Ik laat het aan de historici of dit zich al eerder voor heeft gedaan; ik heb het in ieder geval nooit eerder zo meegemaakt.

Het zorgt in elk geval voor een flinke wond bij energieleveranciers: velen hebben hun energie eerder al voor een lage prijs verkocht en worden nu gedwongen om voor de hoofdprijs in te kopen. Het is duidelijk dat de value-at-risk benaderingen flink tekort zijn geschoten bij deze prijsvolatiliteit in de energiemarkt. Is er wellicht een nieuwe kijk nodig op de prijs- en hedgingstrategie? De huidige markt lijkt sterk op een ‘zwarte zwaan’; maar wie weet, misschien blijkt er wel een hele troep zwarte zwanen aan te komen.

Figuur 2: Is de huidige markt een zwarte zwaan?

 

Zoals vaker: de een zijn dood is de ander zijn brood. In dit geval zijn producenten spekkoper. Toch zullen ook zij met veel vragen zitten: wat betekent dit dan voor de eigenaar van een zonne-energie-installatie? Hoe werkt het nu met de SDE++? En hoe kun je je voordeel met deze prijzen doen? Misschien verdwijnen ze weer net zo snel.

Het klinkt logisch dat stijgende energieprijzen gunstig zijn voor de groene energieproducent. Toch is het te kort door de bocht om aan te nemen dat de actuele prijzen representatief zijn voor de inkomsten van een energieproducent. De gemiddelde EPEX energieprijs is namelijk niet hetgeen is wat de producent ontvangt per kWh. Bij zonne- en windenergie is er sprake van zogenoemde profiel- en onbalanskosten (P&O-kosten). In het kort: kosten die voortkomen uit het feit dat zon en wind niet altijd (en soms juist in overvloed) beschikbaar is. Onvoorspelbaar dus, en dat kost ook wat. Zowel de profiel- als onbalanskosten zijn de afgelopen jaren sterk gestegen: van 13% van de jaaropbrengst in 2019 naar 37,5% in 2020*. In 2021 lijken de prijzen minimaal op het niveau van 2020 uit te komen. Wat het in 2022 wordt is giswerk.

Stijgende P&O-kosten zijn dus slecht nieuws voor de producent. Hier werd voorheen niet zozeer naar gekeken, omdat het SDE-fasebedrag als uitgangspunt genomen kon worden voor het verdienmodel. Echter zit er ook in de SDE-bedragen een dalende trend; ook slecht nieuws voor de producent. De huidige prijstrend komt dan ook niet ongelegen.

Ter illustratie: wanneer je een SDE++-subsidie hebt van 70 EUR/MWh en de ENDEX basislast ligt op een gemiddelde van 122 EUR/MWh (stand 11 oktober 2021), dan liggen je verwachte inkomsten bij 37,5% P&O-kosten op 76 EUR/MWh. Dat is dus meer dan je SDE++-subsidie. Als we de prijsvoorspellingen op de ENDEX voor 2022 mogen geloven, zullen je opbrengsten de SDE++ blijven overstijgen zolang de P&O-kosten niet verder stijgen dan tot 42,6%. De voorspellingen op de ENDEX geven natuurlijk geen zekerheid. Toch bestaat soms wel de mogelijkheid om deze prijzen nu al vast te klikken en dus actief het (verwachte) voordeel te garanderen.

Dit geeft ook een nieuwe kijk op wat de SDE++ nog voorstelt bij dit soort prijzen; in plaats van een uitgangspunt voor de financierbaarheid van een project, is het nu slechts een ondergrens. Dat is heel waardevol voor de markt, en erg goedkoop voor onze overheid!

Heeft u vragen over wat de huidige energieprijzen voor uw bedrijf of project betekent of wat u kunt doen om actief op de marktontwikkelingen in te spelen? Vraag Odura om mee te denken en bij de uitvoering te helpen!

* Zoals geschat door RVO in de berekening van het correctiebedrag.

 

***